Maatsorteren vindt plaats wanneer de knollen de bewaarplaats binnengaan of wanneer ze de bewaarplaats verlaten. Verwerkingsbedrijven voor de fritesproductie nemen (vaak) de hele oogst in en sorteren het product in de fabriek. Zij produceren verschillende eindproducten, waarvoor verschillende specificaties van de grondstof bestaan. Chipsfabrieken maken alleen chips en ze verwerken knollen die afwijken in de partij, zowel wat betreft kwaliteit als vorm, voor vlokken. Poters worden soms ook tussendoor gesorteerd wanneer het past in het werkplan van de teler. Wanneer op maat gebracht bij het vullen of inschuren van de bewaarplaats, worden verschillende afmetingen opgeslagen en afgeleverd in en vanuit verschillende cellen.
Het machinaal sorteren gaat zonder onderbreking: knollen worden met de hand of door een transportband ingevoerd. De knollen worden verdeeld in van tevoren ingestelde zeefmaten door ze over steeds grotere zeven te leiden. Hierbij worden de kleinere knollen eerst verwijderd en de grootste het laatst of andersom. Een rollensorteerder heeft rollen die op steeds grotere afstand uit elkaar zijn geplaatst. De kleinste knollen vallen het eerst naar beneden en worden apart afgevoerd. Een websorteerder heeft het wijdste web (uitgevoerd als een rubberen mat) bovenin en verwijdert eerst de grootste knollen, de kleinere dalen tot het volgende web. Eenmaal voorbij de zeefmaat door zwaartekracht, vallen de knollen op een hellend vlak of band, en worden ze grootte bij grootte afgevoerd naar zakken, kisten, containers of gestort in een vak van de bewaarplaats.
Optisch sorteren
Optische sorteermachines combineren het lezen (verwijderen van ongewenste knollen en niet-knoldeeltjes) met maatsorteren. Bovendien wordt het aandeel aangetaste schil door gewone en poederschurft (Streptomyces scabies en Spongospora subterranea) en lak- en zilverschurft (Rhizoctonia solani en Helminthosporium solani) gedetecteerd en geregistreerd, per knol en gemiddeld per partij. Elke afzonderlijke knol wordt ongeveer veertigmaal afgebeeld met nabij-infrarood (NIR en rood-groen-blauw, RGB ware kleuren) binnen een fractie van een seconde. Hierbij wordt een zeer nauwe grootte- en volumeverdeling tot stand gebracht. Dit is vooral van belang wanneer waardevol materiaal wordt gesorteerd en niet alleen de grootte van belang is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het analyseren van monsters bij de ontvangstkant van een verwerkingseenheid of een pootaardappellijn. Bij het sorteren van pootgoed, is de kleinste maat bijvoorbeeld 28 millimeter en worden de kleinere knollen weggegooid als veevoer. De knollen groter dan 55 millimeter die niet geschikt zijn om te poten (tenzij gesneden), worden verwijderd om voor consumptie te dienen. Voor consumptie zijn de gemiddelde maten groter en voor de verwerking nog groter, hoewel consumenten in sommige landen ook de voorkeur geven aan grote tafelaardappelen zoals de Argentijnen en de Tunesiërs die onder meer het ras Spunta gebruiken.
Mechanische sorteermachines gebruiken zeven van verschillende maten om knollen in aparte klassen te scheiden.
Meer lezen over het (mechanisch) maatsorteren van aardappelen?
Ons 600 pagina’s tellende Aardappelhandboek neemt u mee van het moleculaire niveau van de aardappel tot productiesystemen van zelfvoorzienende tot geavanceerde landbouw.
