Lezen houdt in het verwijderen van ongewenste rotte of afwijkend gevormde knollen, kluiten, stenen en andere afwijkende bestanddelen zoals gewasresten en stukken hout. In zelfvoorzienende en semi-gemechaniseerde landbouwsystemen wordt het sorteren uitgevoerd bij de oogst door de ongewenste knollen op het land achter te laten. Niet-aardappeldeeltjes worden al helemaal niet meegenomen.
Minder tarra in gemechaniseerde aardappelproductiesystemen, betekent minder transport en minder kosten. Klanten geven ook een bonus wanneer er minder tarra aanwezig is dan de maximale hoeveelheid die is overeengekomen of een malus als er te veel is. Verwijdering van rotte knollen vermindert het risico op besmetting in de opslag, wat bijdraagt aan het verminderen van bewaarverliezen. Het sorteren van pootgoed van oogst tot aflevering kan op verschillende momenten. De rooimachine is al dan niet voorzien van een platform waar personeel de knollen leest op een leestafel. De aardappelen worden neergelegd op een vlakke transportband of een reeks rollen die de aardappelen verplaatsen waarbij ze voortdurend omdraaien en ze van alle kanten te zien zijn op de sorteerinrichting. De stortbak aan de ontvangende kant van de bewaarplaats is voorzien van een soortgelijke inspectieband of sorteereenheid en ook bij het lossen en afleveren (of opnieuw opslaan in geval van pootgoed) is er gelegenheid om de aardappelen te lezen en op maat te sorteren.
Inspectie vergemakkelijken
Borstelen of poetsen van de knollen voor het optisch of visueel sorteren met een mechanische borstelmachine verwijdert aangekoekte grond en vergemakkelijkt inspectie. De borstelharen zijn recht of gegolfd en de druk op de knollen wordt ingesteld door een variabele rubbermat afhankelijk van het soort en de hoeveelheid aangekoekt zand en klei erop zit. Soms rollen knollen in een trommel van borstels of schrapers. Daarbij is geen sprake van drukinstelling, maar van draaisnelheid. Sorteren gebeurt op het oog bij knollen die over een vlakke band of over een rij rollen langskomen en waarbij ongewenst materiaal met de hand wordt verwijderd en gedeponeerd in zakken, houders of een afvoerbandje dat deze bestanddelen aflevert in een bak. Optische sorteerapparatuur voor ongewassen aardappelknollen is ook beschikbaar. Ze vergen minder handarbeid. Het uitsorteren van knollen met schurft, kleikappen, wormschade en afwijkende kleur vanwege groenverkleuring of een verschillend gekleurd ras is ook allemaal mogelijk met optische sorteersystemen. De afwijkende knollen worden gedetecteerd door camera’s, gevolgd bij het verlaten van het waarnemingsvak en afgevoerd door middel van perslucht of kleppen naar afvalzakken of bakken. Dergelijke apparatuur kan ook automatisch in vooraf ingestelde grootteklassen sorteren.
In een optische aardappelsorteermachine nemen camera’s veel foto’s van individuele knollen en verzamelen informatie over hun grootte (en gewicht) en oppervlaktebeschadigingen (sneden, kleikappen, schurft). Bij het verlaten van de afdeling met camera’s delen sommige machines de knollen in in specifieke en nauwe grootteklassen naar behoefte (bijvoorbeeld de klasse 50-55 gram met minder dan 5% lakschurft). Naast grootschalig lezen en sorteren zijn zulke machines geschikt voor het bepalen van de waarde voor de verwerking van knolmonsters bij binnenkomst in de fabriek.
Meer lezen over het lezen en sorteren van aardappelen?
Ons 600 pagina’s tellende Aardappelhandboek neemt u mee van het moleculaire niveau van de aardappel tot productiesystemen van zelfvoorzienende tot geavanceerde landbouw.
